Kurban Bayramı’nda çocuklar için dikkat edilmesi gereken şeyleri uzman psikologlar açıklıyor.


Kurban kesim sürecinin çocuklar üzerindeki etkisi


Nörolog Dr. Mehmet Yavuz, Kurban Bayramı’nda hayvanların kesilmesinin çocukları nasıl etkilediğini anlattı:


“Çocuklar kaç yaşında olurlarsa olsunlar soyut düşünme kavramları gelişmediği için kurban kesimini dini bir görev olarak algılayamazlar. Küçük çocukların hayvanlara olan sevgisini göz önünde alırsak dini anlamı ne olursa olsun, bu durum onlar için bir canlının öldürülmesi anlamına geliyor. Hayvanın gözlerinin ve ayaklarının bağlanarak çaresiz bırakılması, çocuklarda genellikle duygusal çöküntüye neden oluyor. Özellikle çok küçük yaştaki çocuklara bir hayvanın kesilerek öldürülmesini açıklamanız pek de mümkün olmuyor. Onların böyle bir sahneye şahit olmaları psikolojik sorunlara davetiye çıkarıyor. Bir hayvanın öldürülmesine izin verildiğini anlayan çocuk ailesini suçlayıp, düşmanca tavırlar sergileyebilir. Yaşanan şok sonrasında alt ıslatma, gece kabusları, uyku düzeninde bozulmalar, et yemeyi reddetmek gibi psikolojik problemler ortaya çıkabiliyor.”


Çocuklar Kurban Bayramı’ndan nasıl etkilenirler?


Çocuk ve Ergen Psikolojisi Uzmanı Seval Uslu Yazıcı: “Özellikle 0-7 yaş arasında maruz kaldığı çiğ (kan, acı verme/çekme, öldürme gibi saldırganlık duygularının ilkel bir şekilde dışa vurulduğu) sahneler, tepkilerin uygun ve olgunlaşmış bir davranışa dönüşmesini zorlaştırır. Kurbanın kesildiği sahne de bu temaları hatırlatabilir. Kurban kesimi sahnesi, yetişkin bakışından farklı olarak, çocuk tarafından bir hayvanın öldürüldüğü, kanının akıtıldığı ve zarar verildiği şeklinde algılanır. Bu durum bazı çocuklarda şiddet içerikli davranışları; bazısında ise zarar görme kaygı ve korkularını artırır. Olabildiğince bu gibi sahnelerden uzak kalınması duyguların daha kontrollü bir şekilde yaşanmasına yardımcı olur.”



Psikiyatri Uzmanı Dr. Aylin Aksoy Çoban: “Çocuklar, soyut kavramların geliştiği 9-11 yaşından sonra din, onur, günah ve ölüm gibi kavramları algılamaya başlıyor. Bu nedenle kurban kesiminin önemini de ancak bu yaşlardan sonra anlayabiliyorlar. Kurban kesimini izleyen küçük bir çocuk bu olayın önemini bilmediği için korku filmi izlemiş gibi oluyor. Kendi zihninde anlamlandıramadığı bu olayla ilgili bir süre sonra sorular sormaya başlıyor. Bu da çocuğun yaşadığı bu deneyimden ne kadar etkilendiğini gözler önüne seriyor. Çocuğunuz 9 yaşından küçükse kurban kesimini izlemesine izin vermeyin. 9 yaşından büyük ise detaylı açıklama yapın. Her türlü açıklamaya rağmen etkileniyorsa asla üzerine gitmeyin. Bu gibi durumlarda çocukların psikolojik destek alması gerekebiliyor.”


Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Aydan Hajdini Erenel: “Gelişim dönemlerine bakıldığında çocukların 7 yaşından itibaren somut ve mantıklı düşünmeye başladığı ve 11 yaşından itibaren ise somut düşünmenin yerini soyut düşünmeye bıraktığı görülmektedir. Bu durum dikkate alındığında, çocukların ölüm kavramını ancak 11 yaşından sonra anlamaya başladığı söylenebilir. Gelişim süreci göz önüne alındığında aileler ölüm ve kurban edilme konusunu çocuklarına yaşına uygun ve doğru bir dille anlatmalıdır aksi takdirde bu konular çocuklarda kaygıya neden olabilir.”




Çocuklara Kurban Bayramı nasıl anlatılmalı?


Uzmanlar birçok konuda olduğu gibi Kurban Bayramı konusunda da çocuklara çok fazla ve çok detaylı bilgiler verilmemesi; bunun yerine basit ve anlaşılır ifadeler kullanılması gerektiği konusunda hemfikir.


Dr. Mehmet Yavuz, çocukların anlamayacağı ifadelere dikkat etmek gerektiğini söyleyerek “örneğin; yenisini alırız, bu dini bir görev, Allah böyle istedi, ya da o seçilmiş bir hayvandı gibi açıklamalar çocukların anlayacağı şeyler değildir” dedi.


Uzman Psikolog Tuba Yıldırım Üstünel ise, özellikle 7 yaş öncesi soyut kavramların çocuk için henüz netleşmediği dönemde “kurban” ve “ölüm” gibi sözcükleri kullanmaktan kaçınılması gerektiği konusunda uyarıyor: “Kurban kavramı çocuk sormadığı sürece detaylandırılmamalıdır. Çocuklarımıza bayramı anlatırken kurbanlıkların kesimi üzerinde durmak yerine bayramın ve kurbanın sosyal boyutu üzerinde durulmalıdır. İnsanların bayramda yardımlaştığını, akrabalarını ziyaret ettiğini, durumu olmayan kişilere para ve yiyecek yardımında bulunduğunu anlatmak daha doğru olacaktır. Etin insan sağlığı ve çocukların büyümesi için çok faydalı bir besin olduğu ama durumu iyi olmayan ailelerin çocuklarının yıl içerisinde çok fazla et yiyememelerine rağmen bu bayram sayesinde onlara et yardımında bulunulduğu söylenmelidir. Bu ailelerin çocuklarının et yiyerek mutlu oldukları ve daha sağlıklı olabilecekleri anlatılmalıdır. Kesim işlemi ile ilgili sorulan sorulara ise ebeveynler, bunun kasapların işi olduğu için onlarında bunu çok fazla bilmediğini ama kasapların hayvanları çok iyi tanıdığı için onların canlarını yakmadıklarını söyleyebilirler.”


Çocuk ve Ergen Psikolojisi Uzmanı Seval Uslu Yazıcı da “Kurban Bayramı’nı çocuklara nasıl anlatmalıyız?” sorusunu şöyle cevaplıyor:


“Bazı aileler Kurban Bayramı’yla ilgili daha detaylı ve manevi bilgiler paylaşıyor. Ancak bu durum özellikle 7 yaşına kadarki çocukların kafasını karıştıran bir durum oluyor. Kurban Bayramı temelde dini bir bayramdır. “Hz. İbrahim oğlunu kurban edecekken, onun teslimiyetinin mükafatı olarak kurban indirilmişti ve oğlu yerine bu hayvanın kurban edilmesi kendisine emredilmişti.” Ya çocuk aklı bu bilgiden hiçbir şey anlamayacak ya da çocuğun kurban edilme sahnesine odaklanacaktır. Çocuklar duyduğu ve gördüğü olayların kendi ya da yakınlarının başına da gelebileceği endişesini yaşar. Hayvanın kurban edilmesini gördüklerinde çocuğun kendi ölüm kaygısı tetiklenecektir. Bu nedenle çocuklara daha çok bayramın bütün ailenin birlikte vakit geçirdiği, toplanıp yemek yediği, birbirlerine hediye aldığı yönü yansıtılmalıdır. Özellikle 7 yaşından sonra çocuk yine de merak edip sorarsa; “Büyümek ve gelişmek için yemek yiyoruz. Et de sevdiğimiz yemeklerden. Önceden bir Peygamber varmış. Allah'ı çok severmiş. Allah da onu mükafatlandırmak için Kurban Bayramını hediye etmiş. Biz de bugünü kutlamak için her yıl bir araya gelip, kestiğimiz kurbanın etini ihtiyacı olan kişilerle paylaşıyoruz ve hep beraber yemekler yiyoruz” şeklinde açıklanabilir.”


Dr. Aydan Hajdini Erenel ise “Hz. İbrahim ve oğlu ile ilgili hikâyeyi duyarlı bir üslupla çocuğun farklı çıkarımlar yapmasına engel olunacak şekilde anlatıp bunun kutladığımız bayram ile arasındaki ilişkiyi açıklayabilirsiniz, kesilecek kurban etinin maddi durumu iyi olmayan insanlara dağıtılacağını ve onları mutlu edeceğini söyleyebilirsiniz, kurbanlık hayvanın yakında gitmesi gereken bir misafir olduğunu söyleyebilirsiniz” dedi.


Çocuk 7 yaşından küçük ise bayramın ve kurbanın anlamını açıklarken, sorularına cevap verirken oyunlardan, oyuncak hayvanlardan yararlanabileceğinizi ifade eden Dr. Erenel; “kurban kesimini çocuğunuza balık avlama örneğini kullanarak açıklayabilirsiniz; böylece sadece kurbanlık hayvanı değil farklı hayvanların da benzer amaçlar için kullanılabileceğini anlatmış olursunuz” dedi.


Kurban kanını çocukların alnına sürmek yanlış!

Uzmanlar, öncelikle İslami geleneklerde yer alan ve halkımız tarafından da uygulanan kurban kanının çocuğun alnına sürülmesinden kati suretle kaçınılması gerektiği konusunda da uyarıyor. Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ahmet Yaman konuyla ilgili "Dinde yeri olmayan bazı davranışlar görülmektedir. Kesilen kurbanın kanını kişinin yüzüne veya ev ya da aracının bir yerine sürmek hiçbir dini dayanağı olmayan bir uygulamadır. Akan kan dinimize göre necistir, yani maddi bir pislik hükmündedir. Her bakımdan temiz olması gereken Müslümanın bu pislikten de uzak durması gerekir" açıklamasında bulundu. Psikologlar ise bu geleneğin çocuğun psikolojisini olumsuz etkileyeceği konusunda hemfikir.



Facebook Yorumları

YORUMLAR

Yorum kurallarını okumak için tıklayınız!
  • Misafir cok acik ve net tesekkur ederim????☺️????????
    CEVAPLA
  • Misafir lutfen
    CEVAPLA

İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.