3 yaşından itibaren çocuk, oyun çağına girer. Motor becerileri de iyice gelişmiştir. Bilişsel, dil gelişimi de, ilerlemektedir. Sayı sayar, renkleri, kavramları öğrenir, soru sorar, benlik ve cinsiyet duygusu gelişmeye başlar. Ben merkezli dönemden topluma dönük duruma geçmeye başlamıştır. Çevre onlar üzerinde iyice etkilidir ve nasıl bir birey olacağını iyice araştırır. Her şeye ve cinsel konulara merakı artmıştır. Gece korkuları yaşanabilir. Oyunları semboliktir. Gün içinde yaşadıklarını oyunlarında yansıtabilir. Dili etkin olarak kullanabilir.

Bu dönemde nasıl davranmak gerekir?

• Cinsel kimliğini oluşturmaya başladığı bu dönemde, çocuğun “ben kimim, nereden geldim, nasıl doğdum?” vb. soruları olması normaldir. Cinsel içerikli sorular ve konuşmalara rastlanabilir. Bu sorulara, çocuğun gelişim düzeyine uygun, yalın, dürüst yanıtlar vermek gerekir. Bu yanıtları çocuğun tam istediği zamanda vermek önemlidir. Vaktinden önce yanıtlanan ya da yanıtlanması geciken sorular çocuğun kafasını karıştırır.

• Bütün nesneleri, kavramları tanımasına yardımcı olacak oyunlar oynayın.

• Yaşıtlarıyla birlikte olmasına özen gösterin.

• Kitap okuyun. Kitabı okurken onun da anlatması için destekleyin.

• Çocuğun kuralları öğrenmesi ve tanıması için yardımcı olun. Basit sorumluluklar verin.

Küçük kasların motor gelişimi

1. Baş ve işaret parmağımı kullanarak küçük nesneleri toplayabilirim.

2. Sekiz adet düğmeyi kumbara tipi delikli bir kutuya atabilirim.

3. Sekiz adet küple kule yapabilirim.

4. Altı adet silindir şeklindeki çubukları oyuklarına yerleştirebilirim.

5. Dört-beş adet boncuğu bir ipe dizebilirim.

6. Modele bakarak üç blokla köprü yapabilirim.

7. Yardımsız kalem tutabilirim.

8. Modele bakarak (+) şeklini çizebilirim.

9. Modele bakarak (O) şeklini çizebilirim.

10. Gösterildiğinde ( ) şeklini çizebilirim.

11. Model olunduğunda V, T , H harflerini çizebilirim.

12. Model olunduğunda birleşik V ( VVVV ) şeklini çizebilirim.

13. Gösterildiğinde ( X ) işareti çizebilirim.

14. Gösterildiğinde dikey ( I ) ve yatay ( - ) çizgileri taklit edebilirim.

15. Daire içinde gözleri, ağzı ve burnu olan bir yüz resmi çizebilirim.

16. Bir şeklin sınırlarını taşırmadan boyayabilirim.

17. Makası düzgün olarak tutabilirim.

18. Yardımla makas kullanabilirim.

19. Yapıştırıcı kullanarak bir şekli kağıda yapıştırabilirim.

20. Patates vs. gibi baskı çalışmaları yapabilirim.

21. Bir kağıdı ikiye katlayabilirim.

22. Sıvıları bir kaptan diğer bir kaba boşaltabilirim.

23. Yoğurma maddelerini kullanarak değişik şekiller oluşturabilirim.

Büyük kasların motor gelişimi

1. Oyun oynarken çömelebilirim.

2. Tek ayağımın üzerinde 5 sn. durabilirim.

3. Bir denge tahtası üzerinde ileri doğru yürüyebilirim.

4. Düz bir çizgi üzerinde ileri doğru 1 m. yürüyebilirim.

5. Topuklarımın üzerinde ileri doğru 1 m. yürüyebilirim.

6. Parmak uçlarıma basarak ileri doğru 1 m. yürüyebilirim.

7. Engel ve atabilirim. Köşelerden koşarak dönebilirim.

8. Tek ayağımla sıçrama hareketi yapabilirim.

9. Çift ayakla ileri doğru sıçrama hareketi yapabilirim.

10. Dört kez üst üste çift ayak sıçrayabilirim.

11. Aralıkları 30 cm. olan merdivenlerden inip çıkabilirim.

12. 30–60 cm. lik yükseklikten aşağıya doğru atlayabilirim.

13. Yardımsız kaydıraktan kayabilirim.

14. Salıncakta sallanabilirim.

15. Bağdaş kurup oturabilirim.

16. Bir bardak suyu dökmeden taşıyabilirim.

17. Dizlerimin üzerinde kol ve ellerimi kullanarak ileri veya geriye doğru 1.5 m.yürüyebilirim.

18. İçinde bir çocuğun oturmakta olduğu bebek arabasını ileri doğru itebilirim.

19. 4 kg. lık bir nesneyi 1.5 m. taşıyabilirim.

20. Bara asılarak öne ve arkaya doğru sallanıp, yere atlayabilirim.

21. Duran büyük bir topu (20 cm. çapında) tekmeleyebilirim.

22. Orta büyüklükteki (12 cm. çapında) bir topu tek elimle yere vurarak sıçratabilirim.

23. Orta büyüklükteki (12 cm. çapında) bir topu dirsek ve omuzlarımı kullanarak 2 m. yüksekliğe atabilirim.

24. Yerde yuvarlanan veya bana atılan 6 cm. çapında olan küçük bir topu kollarımı uzatarak yakalayabilirim.

25. Bir nesneyi 1.5 m. ileride bulunan 70 santimetrekarelik bir hedefe atabilirim.

26. Bir veya iki figürlü dairesel veya basit oyunlar oynayabilirim.

27. Yardımsız üç tekerlekli bisiklete binip inebilirim.

28. Pedallarını kullanarak üç tekerlekli bisikleti sürebilirim.

29. Geniş köşelerden üç tekerlekli bisikleti döndürebilirim.

30. Öne doğru takla atabilirim.

31. Kollarımı kullanarak ip, kurdele gibi nesneleri döndürebilirim.

32. Yerde sürünerek ileri doğru gidebilirim.

Algılama

1. Kırmızı, sarı, mavi gibi ana renkleri tanıyabilirim.

2. Kırmızı, sarı ve mavi renklerle 1’ e 1 , 1’ e 2, 1’ e 3 seçenek verilmiş durumlarda eşleştirip seçebilirim.

3. 4-8 parçalı eşleştirme kartlarını eşleştirebilirim.

4. 4-6 parçalık bul-yapı tamamlayabilirim.

5. Üç değişik şekli daire, üçgen, kare, şekil tablosuna yerleştirebilirim.

6. Bana söylenen 1,2,3 sayılarını sırası ile söyleyebilirim. Birden sonra ikinin, ikiden sonra üçün geldiğini bilirim.

7. Birden fazla olan nesnelerin çok olduğunu bilir ve çoğul olarak ifade edebilirim.

Dil gelişimi

1. Günlük yaşamımızda kullandığımız, içmek, açmak, kapamak, uyumak, gibi eylemleri belirten resimleri isimleyebilirim.

2. Özellikleri belirtilen nesneleri getirebilirim.

3. İki eylem gerektiren emirlere uyabilirim. (Buraya gel ve otur gibi)

4. Çevremdeki nesneleri tanır ve onların isimlerini söyleyebilirim.

5. Söyleyemesem bile 900’ e yakın kelimeyi anlayabilirim.

6. İki ayrı nesneli eylemi gerektiren emirleri yerine getirebilirim.

7. Beş kelimelik cümle kurarak konuşabilirim.

8. Zamirle (ben) kendimi ifade edebilirim.

9. Sesimin tonunu ve hızını ayarlayarak konuşabilirim.

10. Yaptığım bir resmi anlatabilirim.

11. Kendi kendime konuşur ve çok soru sorarım.

12. 18 adet nesne kartı içinden en az 10 tanesinin ne olduğunu söyleyebilirim.

13. 6 kelimelik bir cümleyi söylendikten sonra tekrarlayabilirim.

14. Bir hikaye oluşturup anlatabilirim.

15. Var olmayan bir olayı gerçekmiş gibi anlatabilirim.

16. Olayları birbirine bağlayıp, olanı biteni anlatabilirim.

Kavram gelişimi

1. Objeleri yer ilişkisine göre yerleştirebilirim.

2. Bir nesnenin “büyük mü?, küçük mü?” olduğunu sorduğunuzda, “büyük” ve “küçük” olanı gösterebilirim.

3. Somut olarak (gözle görebildiğim) zıt kavramları ayırt edebilirim.

4. Ne işe yaradıkları belirtildiğinde 5 adet nesneyi tanımlayabilirim. (Nerede yatıyorsun?-Yatakta…gibi)

5. İki ayrı renge göre nesneleri ayırabilirim.

6. 5 parçalı bir nesneyi büyükten küçüğe doğru sıralayabilirim.

7. Gözlerim kapalıyken görmeden, sadece dokunarak bildiğim nesneleri tanıyabilirim.

8. Problem çözme ile ilgili sorulara mantıklı cevaplar verebilirim.

37–48 Aylıkken sosyal – duygusal gelişim

1. Adımı-soyadımı söyleyebilirim.

2. Cinsiyetimi (kız mı erkek mi olduğumu) söyleyebilirim.

3. Yaşımı bilebilirim.

4. Anneme basit ev işlerinde yardım edebilirim.

5. Annemden ayrılmam gerekirse ağlamam.

6. Büyüklerimle ve arkadaşlarımla selamlaşabilirim.

7. Eşyalarımı, oyuncaklarımı arkadaşlarımla paylaşabilirim.

8. Hayali oyunlar oynayabilirim.

9. Başka çocuklarla oyunlar oynayabilirim.

10. Söylenen şarkılara eşlik edebilirim.

11. Konuşulanları dinleyebilirim.

12. Grup içinde işbirliği yapabilirim.

13. Başkalarının duygusal tepkilerini anlayabilirim.

14. Kendi vucuduma ait özellikleri bilir ve söyleyebilirim.

15. Sıra beklemeyi bilirim.

16. Kendimden küçüklere sevgi ve ilgi gösterebilirim.

37–48 Aylıkken özbakım becerileri

1. Elimi yüzümü tek başıma yıkayıp kurulayabilirim.

2. Tek başıma dişlerimi fırçalayabilirim.

3. Yardımla saç, tırnak, kulak, burun, ayak gibi organlarımın temizliğini yapabilirim.

4. Yardımla meyve gibi yiyecekleri yıkayabilirim.

5. İçinde bulunduğum çevreyi temiz tutabilirim.

6. Yemek yerken çatal, kaşık, bıçak kullanabilirim.

7. Suyumu kendim koyabilirim.

8. İç çamaşırlarımı giyip çıkarabilirim.

9. Ayakkabılarımı giyebilirim.

10. Alttan kapalı (sabit) fermuarları açıp kapatabilirim.

11. Orta büyüklükteki düğmeleri açıp kapatabilirim.

12. Vücut kısımlarını gösterebilirim.

13. Vücudumun kısımlarının ne işe yaradığına ait sorulara doğru yanıt verebilirim.

Psikolojik Danışman

Dilek Kırcaoğlu