Üreme problemlerinin sayısız sebebi olsa da bunlardan biri, geleneksel üreme uzmanları tarafından neredeyse her seferinde göz ardı ediliyor: Glüten duyarlılığı. Son dönemde yapılan bir araştırmanın bulgularına göre, ‘tüm nedenlere bağlı’ kısırlığın %3,5’inin, açıklanamayan kısırlığın ise %5,9’unun sebebi tanısı konulmamış çölyak hastalığı olabilir. Yapılan bir diğer araştırmada ise kısırlık tedavisi gören kadınların diyetlerinden glüten kaldırıldığında, başarı oranının arttığı görüldü.

Çölyak hastalığı ve Glüten duyarlılığı hakkında mevcut güncel veriler

Bu yeni araştırmadan elde edilen veriler, çölyak hastalığı ve onun küçük kardeşi glüten duyarlılığı hakkında 5 şeyi görmemizi sağladı:

1. Çölyak, yeterince tanı konulamayan bir hastalık. Glüten duyarlılığı da aynı şekilde.

2. Düşündüğümüzden daha fazla sağlık sorununa yol açıyor olabilir.

3. Mevcut standart test yöntemlerimiz, çölyak hastalığını saptamada yeterli değil. Dolayısıyla hastalığa sahip birçok insana tanı konulamıyor. Pozitif çıkan testler, kesin bir teşhis demek oluyorken, normal testler çölyak hastalığına sahip olmadığınız anlamına gelmiyor.

4. Azımsanmayacak sayıda insan, ‘belirtisiz’ ya da ‘sessiz’ çölyak hastalığına sahip; belirgin ya da tipik sindirim problemleri görülmüyor, glüten sorunu kendini ilk defa doğurganlık problemleri neticesinde gösterebiliyor.

5. Çölyak hastalığı, her yaşta ortaya çıkabilir ve yeniden belirtmekte fayda var, üreme sorunları ilk belirti olabilir!

Çölyak hastalığının ve glüten duyarlılığının semptomları

Çölyak hastalığı da glüten duyarlılığı da çok çeşitli semptomlarla kendini gösterebilir. Birçok insanda belirgin, tipik semptomlar görünmese de işte en yaygın olanları:

• İshal, kokulu dışkı, gaz, şişkinlik gibi hafiften ciddiye sindirim problemleri.
• Dermatitis herpetaformis (korkunç bir şekilde kaşınan bir cilt sorunu)
• Hassas bağırsak sendromu
• Dilde yanma ya da ağızda küçük yaralar
• Egzama
• Reflü, mide yanması
• Eozinofilik özofajit
• Crohn hastalığı ya da ülseratif kolit
• Demir eksikliği, B vitamini, D vitamini, kalsiyum eksikliği gibi besin öğesi eksiklikleri
• Besin öğesi eksikliğine bağlı osteopeni ya da kemik erimesi
• Kilo kaybı
• Yorgunluk
• Saç kaybı ya da saçlarda kırılganlık
• Eklem ağrıları, sinir başı sendromu, kaslarda ağrılar
• Ellerde, ayaklarda ve diğer bölgelerde uyuşukluk, karıncalanma
• Hashimoto tiroiditi, romatizmal eklem iltihabı, tip 1 diyabet ve diğer otoimmün rahatsızlıklar
• Depresyon, kaygı, intihar eğilimi gibi mental sağlık sorunları
• Migren ağrıları
• Yüksek karaciğer fonksiyon testleri
• Regl problemleri
• Kısırlık

Çölyak hastalığı, düşük ve gebelik şekeri gibi gebelik sorunlarına da sebep olabilir. Gebelik şekeri, anne için ciddi sağlık sorunları demektir; sezaryen riskini ve bebeğinizin hayatındaki obezite, diyabet ve kalp hastalıkları riskini artırır. Çölyak hastalığı olmadığı noktada ciddi glüten duyarlılığı da benzer problemlerin ortaya çıkmasına sebep olur.

Glüten duyarlılığı doğurganlığı nasıl etkiler?

Glüten duyarlılığı ve çölyak hastalığı, doğurganlığı 4 ana bağlamda etkiler:

1. Kronik iltihaplanma: Glüten duyarlılığı ve çölyak hastalığı, yalnızca bağırsaklarda değil, bunun bir sonucu olarak tüm vücutta iltihaplanmaya sebep olur. Vücut kronik iltihaplanma durumunda olduğunda üretilen kimyasallar, vücuda tehlike bölgesinde olduğunu, dolayısıyla hamile kalmak için iyi bir an olmadığını söyler.

2. Besin öğesi yetersizlikleri: Glüten duyarlılığına sahip olduğunuzda, ince bağırsak zarında besin öğesi emilimine müdahale eden iltihaplanma oluşur. Bağırsak zarımız hasar gördüğünde, vücut, sağlıklı bir şekilde gebe kalmak için gerekenler de dâhil olmak üzere, besin öğelerini özümsemede daha az verimli çalışır.

3. Kalın bağırsakta bakteriyel bozulma: Vajinal floranın sağlığı, bağırsak florasının sağlığına bağlıdır. Vajina içerisindeki iyi flora, ortamdaki pH ve şeker eviyesini dengeleyerek sperm geçişini ve dolayısıyla gebeliği destekler. İyi flora yeterli düzeyde olmadığında üreme sorunları kontrolden çıkabilir.

4. Bağışıklık sistemi: Çölyak hastalığı, aynı zamanda bir bağışıklık sorunu olduğundan vücudunuzun yabancı hücreleri tolere etme becerisini de değiştirebilir. Partnerinizin spermleri ve hatta bebek de bu yabancı hücrelere dâhildir.

Ne yapabilirsiniz?

Yapılması gereken şey, potansiyel yararları maksimum düzeyde tutmak amacıyla en az üç ay, hatta mümkünse altı ay boyunca glütensiz bir beslenme programına bağlı kalmak. Bu süre boyunca, ne kadar zor görünüyor olsa da, bağırsak floranız başta olmak üzere sağlığınızı ideal seviyeye çıkarmak için çabalarken gebelik önceliklerinizi bir kenara koymak, derin bir nefes almanızı ve stresten biraz da olsun arınmanızı sağlayacaktır. Kendinizi yeniden canlandırmak için mükemmel bir zaman dilimi!

Bu, gerçekten de çok önemli; çünkü stres de vücudunuza bir şeylerin ters gittiğini söyleyerek üreme hormonlarınızı etkiler. Evet, doğurganlık sorunları hemen hemen her şeyi etkiler. İyi bir cinsel hayat bile gerginlik, kaygı ve hayal kırıklıklarıyla bambaşka bir hal alabilir. Bu yüzden bu zaman aralığını partnerinizle vakit geçirmek için de kullanın ve seks hayatınıza yeniden canlılık katın.

Glütensiz beslenme nasıl olur?

Glütensiz beslenmek, buğday (her türlü buğday unu, ekmek türleri, makarna, mısır gevrekleri), çavdar ve arpa içeren tüm gıda ürünlerinden uzak durmaktan ibarettir. Eğer glütene karşı semptomatikseniz, beslenme programınızdan potansiyel karşı-reaktif tüm yiyecekleri çıkarmanızda fayda var.

Çölyak hastasıysanız ya da şüpheleniyorsanız, bir adım daha fazlasını atmanız gerekebilir; besinler aracılığıyla tesadüfi çevresel kirlenmeden kaçınma, başkalarıyla birlikte kullandığınız mutfakta hazırlıklı olma (mutfak havluları, kesme tahtaları, süngerler vs) ya da kozmetik ürünlerinizi glüten içerip içermediklerini anlamak için inceleme gibi.