Zor bir durumla karşılaştığınızda nasıl hissediyorsunuz? Kendinize güveniyor ve başarılı olmak için gereken her şeye sahip olduğunuza inanıyor musunuz yoksa önünüzdeki görevin üstesinden gelme yeteneğinizden şüphe mi duyuyorsunuz? Verdiğiniz cevap, durumla ilgili öz yeterliliğinizi yansıtır. Gelecekteki zorluklar için öz yeterliliğinizi artırmaya yönelik neler yapabilirsiniz?

Öz yeterlik, belirli bir hedefe ulaşmak için gereken eylemleri gerçekleştirme beceriniz hakkındaki düşüncelerinizi ve algılarınızı ifade eden psikolojik bir kavram. Daha basit bir ifadeyle öz yeterlik, belirli bir durumda başarılı olabileceğinize olan inancınızdır. Önemli olan öz yeterliliğin bir görevi tamamlama becerisine sahip olmakla değil, o görevi başarabileceğinize inanıp inanmamakla ilgili olduğudur. Öz yeterlik, belirli bir şeyi başarma yeteneğinize olan inancınızla sıkı bir şekilde bağlantılı olduğundan, onu nasıl yöneteceğinizi etkileyebilir. Örneğin, yeni bir zorluğun üstesinden gelebileceğinizden emin olduğunuzu varsayalım. Bu durumda, harekete geçmek, bunu başarmak için daha fazla çaba sarf etmek ve zorluklarla karşılaştığınızda daha yüksek dayanıklılık göstermek için daha yüksek bir motivasyona sahip olabilirsiniz.

Peki öz yeterliğinizi nasıl artırabilirsiniz?

1- Pratik

Bir şeyi yaparken ne kadar çok pratik yaparsanız, o konuda o kadar iyi olursunuz ve aynı görevi farklı bir durumda yaparken kendinize o kadar güvenirsiniz.

2- Yeni şeyler denemelisiniz

İnsanlar tanıdık durumlarla daha rahat hissetme eğilimindedirler. Bu nedenle, hayatınıza ne kadar çok yenilik kabul ederseniz yeni iş ve görevlerden de o kadar az korkarsınız. Yeni şeyler denemek, elinizdeki becerilerin çeşitliliğini artırabilir ancak geçmiş deneyimlerinizle benzerlikler taşıyan durumlarla karşılaşma olasılığınız da artabilir.

3- Rol modelinizi bulun

Burada diğer insanların başarılarını gözlemlemenin öz yeterliliğimizi artırabileceğini gösteren "dolaylı deneyimleri" kullanıyoruz. Başka birinin benzer bir hedefe ulaştığına tanık olmak, sizi onun adımlarını takip etmeye ve kendinizi başarılı olarak hayal etmeye motive edebilir. Ve o kişinin geçmişi sizinkine ne kadar benzerse, onların deneyimleriyle o kadar çok bağ kurabilirsiniz.

4- Destek ekibi oluşturun

Performansınız hakkında olumlu geri bildirimler duymak, özellikle de benzer çabalarda başarılı olan uzmanlar, öğretmenler, koçlar ve meslektaşlarınızdan övgü geliyorsa öz-yeterliğinizi artırabilir. Görüşlerine değer verdiğiniz destekleyici insanlarla kendinizi çevrelemeyi deneyebilirsiniz.

5- Pozitif olun

Bunu sağlayabilmek için tres belirtilerinizi ve kendinizden şüphe duyan düşüncelerinizi tanımak çok önemlidir. Kendinizden şüphe duymamak için geçmiş zaferlerinize ve olumlu deneyimlerinize odaklanmak isteyebilirsiniz. Gurur duyduğunuz başarılarınızın bir listesini tutmak, öz yeterliliğinizi hızlı bir şekilde artırmanız gerektiğinde kullanışlı olabilir.

Referans: Tchiki Davis & Eser Yilmaz. "5 Ways to Boost Self-Efficacy". Şuradan alındı: https://www.psychologytoday.com/us/blog/click-here-for-happiness/202209/5-ways-to-boost-self-efficacy. (13 Şubat 2023).