Bir besin veya besin katkı maddesinin tüketilmesinden sonra ortaya çıkan ve beklenmeyen her tür tepki, ‘besin alerjisi’ olarak tanımlanıyor. Bu alerjiler, genetik olarak alerjiye eğilimli olan ‘atopik’ kişilerde gıda alımı sonucunda, vücudun sadece o besine özgü farklı tepkiler vermesiyle meydana geliyor. Alerji gelişmiş olan besinin tekrar tüketilmesi, sağlıklı kişilerde görülmeyen aşırı duyarlılık bulgularının gelişmesine neden oluyor. Aniden ortaya çıkan ve ‘anafilaksi’ olarak adlandırılan ağır alerjik reaksiyon ise ölümle sonuçlanabiliyor.

Şüpheli besini bırakın

Ortaya çıkan sorunun gerçekten besin alerjisi olup olmadığını anlamak için, şüphe edilen gıdanın ve tüketim miktarının bilinmesi, oluşan belirtilerin neler olduğunun ve ne kadar süre sonra ortaya çıktığının öğrenilmesi gerektiğini söyleyen İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Alerjisi Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nermin Güler, besin alerjisi tanısında, laboratuar testleri ile deri alerji testlerinden yararlanıldığını söylüyor. Besinlere karşı gelişmiş olan alerjinin tanısı, kanda şüphe edilen besine karşı gelişmiş olan IGE tipi antikorların tespit edilmesiyle mümkün oluyor. Bazı alerjik besin reaksiyonlarının tanısı için, şüpheli besin alımının en az 10-15 gün en fazla 8 hafta süreyle durdurulması ve geçip geçmediğinin kontrol edilmesi gerektiği belirtiliyor. Prof. Dr. Güler, “Hastanın düzelmesi durumunda şüpheli gıdayla

karşılaştırma testinin alerji uzmanları tarafından yapılması gerekir” diyor.

Yumurtaya dikkat!

Tüm dünyada giderek artan besin alerjilerine, modern hayata geçmiş Batı ülkelerinde yüzde 3.5, çocuklardaysa yüzde 6 oranında rastlanıyor. Prof. Dr. Güler, Türkiye’de son yıllarda elde edilen oranların da bu değerlere yakın olduğunu dile getiriyor. İnek sütü alerjisi, çocuklarda en sık rastlanan besin allerjisi olup, bunu yumurta takip ediyor. Bunun neden olduğu egzama tipindeki deri hastalıkları çocuklarda sık görülürken, bazen tanı konulması aylar alabiliyor. Sorunun, ‘anafilaksi’ adı verilen ve geç müdahale sonucu ölümle sonuçlanan ağır reaksiyon tipi de bulunuyor. Prof. Dr. Güler, besinlerle ortaya çıkan solunum yolu bulguları ve astım hastalığı tipinde reaksiyonlarınsa nadiren görüldüğünü söylüyor.

Besin alerjisi belirtileri

Prof. Dr. Nermin Güler, besin alerjisinin ciltte ve vücutta ortaya çıkan başlıca belirtilerini şöyle sıralıyor:

Deri belirtileri: Ürtiker-anjioödem (halk arasında kurdeşen), ateş basması, kızamığa benzer birtakım döküntüler, kaşıntı, egzama ve diğer deri problemleri.

Sindirim sistemi bulguları: Ağızda kaşınma hissi, dilde şişme, bulantı, kusma, reflü, karın ağrısı, kramplar, ishal ve bağır sak bozuklukları nedeniyle zayıflama.

Solunum sistemi göstergeleri: Astım, gırtlakta ödem, tıkanma, nefes darlığı, hışıltılı solunum, burun ve göz alerjileri.

Kalp-damar sistemi: Ritim bozuklukları, bilinç ve şuur kaybı.

Kansızlık: Daha çok inek sütü alerjisi olanlarda gelişen bir tablo niteliği taşımaktadır.

Hazırlayan: Ceyda Erenoğlu