Yaşa göre dışkı yapma sıklığının azalması ya da sert dışkılama olarak tabir edilen ve halk dilinde kabızlık olarak bilinen, tıp dünyasındaki adıyla “konstipasyon” sık karşılaşılan bir sorun. Kabızlık genellikle geçici süre yaşansa da, bazı durumlarda kronikleşiyor ve çocukta şiddetli karın ağrısı ile sık sık idrar yolu enfeksiyonu gelişmesi gibi önemli sorunlara yol açabiliyor. Kabızlık denilince aklımıza ilk olarak hiç kuşkusuz fast food tipi beslenme geliyor. Ancak aslında birçok etken çocuklarda kabızlık yapabiliyor. Dolayısıyla öncelikle altta yatan nedenleri belirlemek ve bu doğrultuda çözümler almak, tedavinin başarılı olmasında büyük önem taşıyor. Acıbadem Bakırköy Hastanesi Çocuk Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Latif Abbasoğlu çocuklarda kabızlığa yol açan 8 nedeni anlattı, önemli önerilerde bulundu.

Kabızlığın nedenleri nelerdir?

Aşırı süt içmek

Özellikle bebeklerde anne sütünden inek sütüne geçişlerde aşırı inek sütü tüketmek, katı gıdalara geçişler ve mama konsantrasyonunun değiştirilmesi kabızlığa en sık yol açan nedenler arasında yer alıyor.

Fast food alışkanlığı

Eskiden meyve ve sebze yeme alışkanlıkları toplumda çok yaygın iken son zamanlarda bunun yerini fast-food tarzı beslenme aldı. Posalı ve sulu yemekler yerine katı gıdalarla beslenmek çocuklarda kabızlığı tetikleyen en önemli etkenler arasında yer alıyor.

Tuvalet ihtiyacını ertelemek

Kabızlığa neden olan bir başka önemli etken de çocukların okula başladıktan sonra tuvalet alışkanlığını düzenleyememeleri. Okul çağındaki çocuklar okulda tuvalete girmemek için okul öncesi çocuklar da oyuna ya da çizgi filme dalmaları veya herhangi bir şeyle oyalanlanmaları nedeniyle dışkıyı yapmayı erteliyorlar. “Bu alışkanlık kabızlığı tetikleyen önemli bir faktör olarak karşımıza çıkıyor” diyen Çocuk Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Latif Abbasoğlu sözlerine şöyle devam ediyor: “Bunların yanı sıra katı dışkı yapma sırasında oluşan ağrıdan korktukları için bağırsak hareketlerini önleyen çocuklar bunu tekrar tekrar yaparak dışkılamayı engelleyebiliyor. Zamanla bu durum alışkanlık haline gelebiliyor.“

Kullanılan ilaçlar

Kronik kabızlık sorunu yaşayan çocukların çeşitli sağlık problemleri nedeniyle aldıkları ilaçlar da kabızlık yapabiliyor. Örneğin bebeklik döneminde kullanılan demir ilaçları bazen kabızlığı tetikleyebiliyor.

Çeşitli hastalıklar

Bazı sağlık problemleri de kabızlığa yol açabiliyor. Örneğin tiroit hormonlarının az salgılanması anlamına gelen hipotiroidi en sık kabızlık yapan hastalıklar arasında yer alıyor.

Kalın bağırsakta sinir sisteminin iyi gelişmemesi

Kabızlığa yol açan etkenlerden biri de kalın bağırsakta sinir sisteminin iyi gelişmemesi. Çocuk Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Latif Abbasoğlu eğer bu konuda şüphe varsa biyopsiye kadar giden süreçle sinir hücrelerinin mutlaka iyi gelişip gelişmediğinin ortaya konması, hücreler gelişmemişse bu durumda mutlaka cerrahi tedaviye başvurulması gerektiğini belirtiyor.

Makat bölgesindeki problemler

Kabız olan çocuğun muayenesinde “anal fissür” denilen çatlakların varlığının mutlaka araştırılması gerekiyor. Çünkü bazen anüs olması gerekenden biraz daha önde yerleşmiş oluyor ve bu durum da kabızlığa yol açabiliyor. Bunun yanı sıra “anal stenoz” denilen, özellikle son yıllarda pediatri hekimlerinin farkındalığının sayesinde daha erken saptanan makat darlığı da kabızlık oluşturabiliyor. Çocuk Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Latif Abbasoğlu bu sorunların da mutlaka tedavi edilmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Aksi takdirde kronik kabızlık sürecine davetiye çıkaran bir durum oluyor” diyor.

Psikolojik nedenler

Aile içi sonuçlar, yeni bir kardeş, okula başlama, anne baba ayrılığı gibi durumlar da kabızlık sorunlarına yol açabiliyor.

Günümüzde yeme alışkanlıkları gün geçtikçe abur cubur ve paketlenmiş, hazır gıdalara yönelmiş durumda. Öğün geçiştirmek amacıyla tüketilen abur cuburlar çocukların en sevdiği yiyecekler arasında yer alırken, çocuklarda kabızlığa da neden oluyor. Çocuklardaki kabızlığa değinen Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ela Tahmaz Gündoğdu “Genel olarak kabızlık obezite ile beraber gider. Obezite de çağımızın hastalığıdır. Daha çok katı gıdalar ve atıştırmalıklar obezite ile beraber kabızlığa da yol açar” açıklamasında bulundu.

Kabızlığın her yaşta görüldüğünü vurgulayan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ela Tahmaz Gündoğdu “Süt çocuklarında yani anne sütü veya mama ile beslenenlerde ise kabızlığın sebebi daha çok inek sütü alerjisidir. Özellikle mama eklendikten sonra başlayan sert ve zor kaka yapma inek sütü alerjisinin habercisidir. Bu durum makatta çatlağa da sebep olduysa bebek daha da çok zorlanır ve kaka yapmak istemez ve iş kısır bir döngüye girer” açıklamasında bulundu.

Anne sütü kabızlığı önlüyor

Bebeğe en uygun mamanın verilmesi gerektiğini belirten ve rutin mamalarla kabızlık sorunu yaşanıyorsa, doktoruyla konuşarak proteini yarı hidrolize veya tam hidrolize bir mamaya geçilebileceğini vurgulayan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ela Tahmaz Gündoğdu “Süt çocukluğu döneminde kabızlığın en sık sebebi inek sütü alerjisidir. Mama ile beslenen çocuklarda daha sık olmakla beraber anne sütü ile beslenenlerde de inek sütü alerjisi görüyoruz. Eğer ek gıdaya başlanmış bebek ise kayısı, siyah erik ve mevsimine göre zeytinyağlı sebze tüketilebilir. Bamya kabızlığı çözmede oldukça önemlidir. 6-9 ay arasında brokoli, kabak, kereviz, bezelye 9-10 aydan sonra ise baklagillerden fasulye nohut ve mercimek tüketilebilir” dedi.

Kabızlık küçük çocuklarda yemeği reddetmeye sebep olabilir

Bol hareket etmenin ve su tüketmenin kabızlığı önlediğini söyleyen Dr. Ela Tahmaz Gündoğdu “Makatta çatlak yaparsa çocuk canı acıdığından hiç kaka yapmak istemez ve bu da dışkı retansiyonuna (birikmesine) sebep olabilir. Bağırsak boşalması iyi olmadığından karında şişkinlik, gaz çıkarma ve karın ağrısına, ileri dönemde de obeziteye neden olabilir. Ya da küçük çocuklarda yemeği reddetmeye sebep olabilir” şeklinde konuştu.