Her üç kadından birinde görülen sistit yani idrar yolu enfeksiyonu, kadınları en çok rahatsız eden sağlık sorunları arasındadır. Sistit özellikle tatil döneminde; havuz, deniz ya da ani ısı değişikliği ile soğuğa maruz kalma nedeniyle ortaya çıkabilmesinden dolayı bu koşullara duyarlı olan kişilerde daha sık ortaya çıkmaktadır.

Memorial Antalya Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Mutlu Ateş, “Sistit belirtileri, tedavisi ve doğal korunma yöntemleri” hakkında bilgi verdi.

Sistit bir idrar yolu enfeksiyonudur

Kadınların idrar yolları erkektekinden farklı olarak dışarıya kısa bir kanalla açılır. Bu nedenle dışarıdan mikropların girmesi daha kolaydır. Aslında vücudun dış kısmında yani vaginal bölgede genital flora denilen; belirli oranda iyi ve kötü mikropların barındığı bir ortam bulunmaktadır. Bu flora dış kapı nöbetçisi gibi kötü mikropların içeri girmesine engel olur. İdrar kesesinde ise normalde mikrop bulunmaz yani bu bölge sterildir. Dış ortamda bulunan bu mikropların idrar kesesine girmesi ve çoğalması enfeksiyona (sistite) neden olur. Özellikle genital bölgedeki tahrişler buradaki mikropların idrar kanalına girmesi kolaylaştırır. Ayrıca vücut direncinin azaldığı durumlar da enfeksiyona yatkınlığı artırabilir.

Yanma ve sık idrara çıkma en önemli belirti

Sistite direkt olarak yol açmasa da bazı kişiler için özellikle tatil döneminde havuza, denize girmek, soğukta kalmak, uzun süre ıslak ortamlarda bulunmak ve cinsel ilişki sistitin oluşması için kolaylaştırıcı faktörlerdir. Bu gibi durumlarda zararlı bakterilerin idrar yolundan mesaneye (idrar kesesine) ulaşması kolaylaşır. İdrarda yanma ve sık idrara çıkmak gibi şikayetler ortaya çıkar. Bu şikayetler en sık görülen sistit belirtileri olsa da, her zaman sistit göstergesi değildir. Aşırı sıvı, çay, kahve tüketilen durumlarda normalde de sık sık idrara çıkma görülebilir. Bunun dışında az su içmeye veya aşırı terlemeye bağlı olarak da idrar miktarı azalır ve rengi koyulaşır. Bunun sonucunda idrar yapma sırasında yanma, sık idrara gitme olabilir. Bu nedenle şikayetler şiddetli değil ise öncelikle alınan sıvı miktarını arttırmak yeterli olabilir.

Sık tekrarlıyorsa nedeni araştırılmalı

İlk 24 saat içinde; idrar yaparken yanma ve sık çıkma gibi şikayetlerin tamamen geçmediği ya da idrar yaparken zorlanma, idrarın kanlı gelmesi, kasık ve bel ağrısı, akıntı, idrar tutamama, ateşlenme, halsizlik gibi şikayetlerin eklendiği durumlar idrar yollarında ciddi bir enfeksiyona işaret ediyor olabilir. Bu durumda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Erişkin bir kadında sistit bir yıl içerisinde 3 kez ve daha sık oluyorsa o zaman altta yatan başka nedenlerin de araştırılması gerekir.

Kontrolsüz antibiyotik enfeksiyonu kronikleştirir

Basit bir idrar tahlili ile sistit tanısı konulabilir. Ancak özellikle sık tekrarlayan sistitlerde, mikrobun cinsinin saptanabilmesi ve uygun antibiyotiğin seçilebilmesi için idrar kültürü yapılması önemlidir. Bu aşamada yapılacak en önemli yanlışlardan biri, kontrolsüz antibiyotik kullanılmasıdır. Yanlış kullanılan ilaçlar hem yan etkileri nedeniyle sorunlar yaratır hem de bakterilerde direnç gelişimine ve kronikleşen enfeksiyonlara yol açabilir. Komplike olan idrar yolları enfeksiyonlarında ise; daha uzun süreli tedavi ve sadece enfeksiyonu kurutmak değil aynı zamanda altta yatan nedenleri de araştırıp ortaya çıkarmak gerekir.

Sistit tedavisinde dikkat edilmesi gereken noktalar:

• Bol miktarda sıvı alın.

• Hijyen kurallarına dikkat edin.

• Kadınların tuvalet temizliği suyla ya da tuvalet kağıdıyla, mutlaka önden arkaya doğru yapılmalı.

• C Vitamini alın. C vitamini idrarla atılırken idrarın asitliğini de artırır. Asit, ortam bakterilerin yerleşmesini ve üremesini zorlaştırır. Bu durum tedavinin etkinliğini artırabilir ve kısmen de olsa korunma sağlayabilir.

• Kızılcık suyu için. Hem yüksek C-vitamini içeriği olan hem de mesane içerisinde koruyucu bir film tabakası oluşturduğu söylenen kızılcık suyu (cranberry), tedaviyi destekleyen doğal ve etkili bir maddedir.

• Tüketilen gıdalarda, gıdaların bozulmasını önleyici katkı maddelerinin bulunmamasına özen gösterin.