Uppsala Üniversitesi'nden araştırmacılar, gelecek beş yıl içerisindeki ölüm riski üzerinde bir çalışma yaptılar. Dünyanın en kapsamlı çalışma materyallerinden olan, neredeyse yarım milyon kişinin verisini içeren UK Biobank’ı kullanarak özgün bir sağlık-riski hesaplayıcısı geliştirdiler. Elde edilen sonuçların hem klinik çevrelerde hem de kamu sağlığı politikalarında ve araştırmalarda kullanılabilmeleri bekleniyor.

UK Biobank, 40-70 yaş arası yarım milyon İngiliz’den toplanan ve 655 değişken kullanılan veriler içeriyor. Bir ya da birkaç risk faktörü ile gelecek ölüm riski arasındaki bağlantı üzerine daha küçük çapta çalışmalar yapılmıştı; ancak hiçbirinde bu denli geniş çaplı materyal baz alınmamıştı. Prof. Erik Ingelsson ve Andrea Ganna, bir dizi ilginç keşif yaptılar:

Ölüm riski tahminlerinde en belirleyici değişken, şaşırtıcı bir şekilde, ölçülen temel biyolojik değerler değil, kişinin rapor ettiği sağlık durumu ve yürüyüş hızı gibi özbildirim etkenlerdi. Örneğin normal yürüyüş hızından daha yavaş hızda yürüyen kişilerde, ölüm riski gelecek beş yıl içerisinde 3,7 kat daha yüksek çıktı.

En güçlü ölüm öngöstergesi sigara

Kadınlarda ve erkeklerde en isabetli tahminleri sağlayan değişkenler aynı değildi ve tahminlerin güvenilirliği genelde erkeklerde daha yüksekti.

Yalnızca sağlıklı insanlar üzerinde çalışıldığında, gelecek 5 yıl içerisindeki en güçlü ölüm öngöstergesinin sigara olduğu görüldü.

İntihar ya da kazalar gibi dış sebeplerden ölüm riski en iyi şekilde sosyoekonomik ve psikolojik faktörler aracılığıyla tahmin edildi.

Tahminler gençlerde daha güvenilir

Genel olarak tahminler yaşlı insanlarda, gençlere kıyasla daha az güvenilirdi.

“Bunu faydalı bulan birçok insan var; araştırmacılar tarafından takip çalışmalarında hipotez oluşturmak, doktorlar tarafından yüksek risk grubundaki hastaları belirlemek, karar alıcılar tarafından doğru sağlık yatırımları yapmak ve kamu tarafından sağlık hakkında daha fazla öğrenmek için kullanılabilir.” diyor Andrea Ganna.

Ancak araştırmacılar vurguluyor: çalışma, yalnızca istatistik bağlantıları gösteriyor ve herhangi bir değişkenin ölüme sebep olduğu sonucuna varmamak gerekiyor. Sonuçlar, ortalama riski verdiğinden ve bu gibi tahmin sonuçları asla belirleyici olmadığından, bireyler hakkında geniş kapsamlı sonuçlara varmaktan kaçınmak gerekiyor.