Kitapların mevsimlerle ne ilgisi var desek yanlış olmaz aslında. Ama seviyoruz böyle ilişkiler kurmayı. Sonbaharda okunabilecek kitaplarla ilgili bir liste yaparken kitap seçmektense yazar seçmeye gitti çoğunlukla aklım. Zira sonbahar kitaplardansa yazarları hatırlatıyor bana daha çok. O yüzden ilk üç roman, yazarlarından sebep külliyatlarından seçilmiştir.

1- Yenişehir’de Bir Öğle Vakti – Sevgi Soysal

Sevgi Soysal her mevsim okunmalı, zamansız okunmalı. Ama mevsim sonbaharsa, kendimize uzun, karanlık güz ve kış geceleri için okuma listeleri yapıyorsak burda yer alması gereken isimlerin başında gelebilir Sevgi Soysal. Yenişehir’de Bir Öğle Vakti onun gözlem gücünü, ülkeyi, bu ülkenin insanlarını, toplumsal değişimleri, nesiller ve sınıflar arası farklılıkları en başarılı anlattığı romanlarından biri. 1974 Orhan Kemal ödülüyle apoletlenmiş de bir roman. Şahane bir Ankara romanı olarak da anılabilir. Ankara’nın Yenişehir semtinde üç karakter üzerinden kişisel ve toplumsal çaresizliklerimiz bir bir serilir önümüze.

2- Katalin Sokağı – Magda Szabo

Macar edebiyatının bu usta ismi de sonbahara yakışan yazarlardan. Toplumsal değişim ve trajedileri özellikle aile hikayeleri üzerinden anlatmayı seven de bir yazar. İkinci Dünya Savaşı döneminden başlayıp kırk yılı kapsayan bir süreç anlatılıyor Katalin Sokağı’nda. Aynı sokakta yıllarca sorunsuz, iyi ilişkiler içinde yaşamaya alışmış üç komşu ailenin hayatı, Nazilerin vahşetiyle bir daha asla eskisi gibi olmayacak şekilde değişecektir. Arka kapaktan bir alıntı “(bu insanlar için) Katalin Sokağı, kayıp cennetin ve mutlu çocukluğun simgesi olarak merkezi konumdadır.”

3- Marifetler – Ursula K. Le Guin

Fantastik edebiyatın o büyülü evrenine girmeden geçen bir sonbahar yavan kalır. Hele Ursula K. Le Guin okumadan geçen bir sonbahar… Marifetler’le başlayan Sesler ve Güçler’le devam eden üç kitaplık bir seri bu. Yaşamın oldukça çetin geçtiği dağlarda var olabilmek için herkesin özel marifetleri olduğu bir dünya kurgular Ursula K. Le Guin. Kimi hayvanlarla konuşup onları etkileme marifetine sahiptir, kimi yeri geldiğinde bir varlığı gözleriyle yok edebilme. Marifetler babadan oğula, anadan kıza geçer ve aslında burada asıl marifet, marifetine hükmedebilmektir. Uzun yıllardan süregiden bir törenin emirlerine itaat etmek istemeyen Orrec ve Gry’in hikayesidir bu. “Babalarının oğlu, annelerinin kızı değil de kendi başlarına olmayı isteyen çocukların hikayesi…”

4- İklimler – Andre Maurois

“Aşka aşık olanlar için bu dünya güzeli kitabı unutuluşa terketmeyelim diye tekrar yayınlıyoruz” demiş Helikopter Yayınları İklimler için. Bulduğun tüm güzelliklere ait olmaya çalışmak yerine sahip olmak istemenin ve bu yüzden hep kaybetmenin romanı İklimler. Aşk, bu mücadelenin en yaman yaşanan sahnesi. “Bu aşk güldürüsünde sırasıyla az sevilen rolüyle çok seven rolünü oynuyoruz” diyerek hem romanın hem de aşkın güzel bir özetini yapar Isabelle. Tahsin Yücel çevirisiyle okunabilecek en güzel aşk hikayelerinden biri.

5- Şairin Romanı – Murathan Mungan

Adı yeteri kadar anılmış, hakkı yeteri kadar verilmiş bir roman mıdır Şairin Romanı emin değilim. Kurgusu, üslubu, hikaye anlatımındaki olağanüstülükle bir yazarı tek bir romanla dahi yazar titrine çıkarabilecek kıymettedir halbuki. Özeti yapılması zor bir roman Şairin Romanı. Şairlerin toplumda önemli bir yeri olan Yerküre isimli gezegenin Anakara’sında farklı sebeplerle bir çok insan Odragend denen bölgede toplanmak üzere yola çıkar. Gizlendiği yerden yıllar sonra evine dönmekte olan bir bilge şair, yaşadığı bir trajediden sonra uzun zaman kendini evine kapatmış bir şiir filozofu, yalnızca şairleri öldüren bir katil ve onun izini süren bir polis memuru, surlarında şiir bayrakları dalgalanan şehirler, varoluşlarıyla güç ve estetik timsali kadınlar… Bu ve daha bir çok olay ve karakter romanın sonlarına doğru olağanüstü bir döngünün parçası olarak birleşirler. “Tabiata, emeğe ve şiire övgünün romanı” denmiş arka kapakta. Murathan Mungan böyle bir romanı yazabildiği için ne kadar övünse az.