Şimdi Havana’nın tam zamanı!

Eskiden yani Fidel Castro’nun ölümünden önce bir şehir efsanesi vardı; “Fidel ölmeden önce Havana’ya gitmek lazım” diye... Oysa Küba ve özellikle Havana son yıllarda değişime uğramaya çoktan başlamıştı. Son 10 yılda her gidişimde biraz daha değiştiğini gördüm. Geçtiğimiz yıl Amerika Başkanı Obama’nın ziyaret etmesiyle bir bakıma temsili “Küba duvarı” yıkılmış oldu. Aslında Fidel öncesi veya sonrası diye bir durum yok. Tam tersi gitmenin tam zamanı şimdi, şöyle ki; önceleri en az bir aktarmayla gidilen Küba’ya artık aktarmasız uçuluyor. Türk Hava Yolları’nın şehir efsanesine dönen yaklaşık 5 yıldır “Bu yıl uçmaya başlayacağız” açıklamaları son buldu.

Küba’nın mutlu-mutsuz insanları

Havana ile ilgili yalan yanlış pek çok şey yazıldı çizildi. Ancak eski Havana yani turistlerin cirit attığı merkez bölgede her şey şahane gözüküyor. Tam olarak bildiğiniz o fotoğraflardaki gibi. Havana’nın biraz dışarısında nispeten lüks sayılabilecek bölgede genellikle rezidans, konsolosluk ve büyükelçilikler var, dolayısıyla yabancılar genellikle o bölgede yaşıyor. Yeşil alanlar ve parklarıyla göze çarpan bölgenin eski Havana ile hiç alakası yok. Örneği eski Havana’nın simgesi haline gelen o eski Amerikan arabalarına tek tük rastlıyorsunuz. Bir de Havana’nın arka sokakları var. Bir turistin oraya gitme şansı pek yok. Bakımsızlıktan öte bir durum var. Mesela araba pek görmüyorsunuz, bazı evlerde su yok. Sanırım bazılarında da elektrik. Yani Havana’da da birkaç farklı hayat var. Misal ben ilk Havana’ya gittiğimde özel şoförümüz “Buradan sonra arabayla gidemeyiz” diyerek bizi bir tren yolunun kenarında bırakıp “Buradan sonra yürümelisiniz” dedi. Havanalı arkadaşımla o mahallerde gönlümüzce gezdik, zaten kitabımın arka sokaklar bölümü o yerlerde oluştu. Yerli biri olmadıkça oraları keşfetmek zor, yolunuzu kaybedersiniz... Havana’da dünyanın her yerinde olduğu gibi mutlu insanlar da var, mutsuz insanlar da... Daha önce 3 kez gittim Havana’ya. Hatta birkaç yıl önce “Havana-Bir Gün Mutlaka” adında fotoğraf kitabı çıkardım. Bu kitap sonra dijital olarak yayımlandı ve halen Apple Store’da satışta. Yakında baskısı tükendiği için ilave fotoğraflarla yeni bir edisyon olarak yayımlanacak. Tabii dijital olan edisyonda video ve müzikler de olacak.

Havana’nın güzel insanları

Havana’da Fidel Tapanes adında özellikle Türklerin yakından tanıdığı Kübalı bir rehber var. Fidel’in en önemli özelliği Türkçe konuşması. Fidel’in babası 1980’lerde Ankara’da Küba Büyükelçiliği yaptığından Fidel de Türkçe öğrenmiş. Havana’ya giden herkes onu tanır. Ben de yıllar önce tanıştım. Daha sonra beni şu an hayatımda en sevdiğim insanlardan biri olan ağabeyi Vladimir ile tanıştırdı. Uzun yıllar Fidel Castro’nun özel kameramanlığını yapan Vladimir, artık kafasına göre takılıyor. Ya o İstanbul’a geliyor ya da ben Havana’ya gidiyorum. Onların sayesinde Havana’yı bu kadar iyi öğrendim.

Havana’da mutlaka!

■ Catedral Meydanı’ndaki El Patio Restoran’da deniz ürünlü paella’nın şlik ettiği bir öğle yemeği.

■ El Floridita: Ernest Hemingway’in uğrak yeri mahalle barı diyebileceğimiz mekân şehrin sembollerinden. Aslında tarihi bir balık restoranı olarak biliniyor. Hemingway’in burada takılmasıyla ünlenmiş. Bu arada Daiquiri içmeden Havana’dan dönülmez.

■ Hemingway ile ölümsüzleşen bir diğer yer ise Cojimar Köyü’nün önde gelen restoranlarından La Terrazza.

■ Mojito’nun ilk yapıldığı yer Havana’nın merkezindeki ünlü “La Bodeguita del Medio” restoran-barı. Bunun dışında Havana’da her yerde iyi mojito içiyorsunuz.

1 Mayıs’ta Havana turu

Bu yıl Setur Select ile özel bir Havana-Küba turu hazırladık. Lokal deneyimlerle zenginleştireceğimiz bir tur. Klasik arabalarla gezeceğiz, Buena Vista Social Club’ın çaldığı Club Taberna’da yemek yiyip Küba müzikleri dinleyeceğiz. Ernest Hemingway’in izinden gezip mojitonun ilk yapıldığı mekâna gideceğiz. Ara sokaklara karışacağız, turistik guide’larda bulunmayan mekânları keşfedeceğiz, Kübalı sanatçılarla sohbet edeceğiz. Bu arada TAV, yakında Havana Havalimanı’nın da işletmecisi olacak. Eski havalimanının kapasitesi yetersizdi ve işletme sorunları vardı.

Havana’ya gitmeden önce

■ Kanadalı yazar David Gilmour’ın ‘Film Kulübü’ adlı baba-oğul ilişkisini konu alan ve Havana’da geçen kitabı.

■ Buena Vista Social Club filmini de tekrar tekrar izlerim. Bu bir filmden çok, müzikal-dokümanter. Alman yönetmen Wim Wenders’ın en önemli yapıtlarından biri. Hatta Wenders’ın Küba turizmine önemli katkısı bile denebilir. Öyle ya pek çok insan bu filmle keşfedip gitti.

Yazı: Levent Özçelik

Rengârenk Küba

Karayiplerde bir ada ülkesi olan Küba'dan en güzel görüntüler... Fatih Altaylı'nın yorumlarıyla...

Puro üretiminde dünyanın en önemli merkezleri arasında yer alıyor.

Ülkenin nüfusu 11 milyon.

Ülkenin en büyük şehri ve başkenti Havana.

Genel olarak tropikal iklimin halim olduğu Küba'da ortalam sıcaklık 26 derece civarında.

Küba'da patates bulunmuyor.

Küba'da iki para birimi var. Biri devletin halka maaşlarını ödemekte kullandığı Küba Pezosu. Bu para konvertibl değil. Yani başka bir para birimiyle değiş tokuşu yapılamıyor ve ülkede sadece "devlet" mağazası diyebileceğimiz dükkânlarda geçiyor.

Ortalama maaş, 400 Küba Pezosu. Yaygın olarak kullanılan diğer para birimiyse Cuc. 400 Küba Pezosu, yaklaşık 20 Cuc ediyor. 1 Cuc ise hemen hemen 1 Euro.

Yani Küba'da çalışanların ortalama maaşı 20 Euro kadar. Buna mukabil restoranlarda bir porsiyon yemek 10-15 Euro civarı. Yani Kübalı bir aile, bir akşam yemeğe çıksa, aldığı tüm maaşla 1.5 porsiyon yemek yiyebilir.

Küba, 14 bölge ve 1 belediyeden oluşuyor.

Küba halkı ağırlıklı olarak İspanyolca konuşuyor.

Havana Bienali, Havana Çocuk Karnavalı, Varadero Müzik Festivali, Havana Latin Sineması Festivali, Cubadisco yoğun katılım gösterildiği festivaller arasında bulunuyor.

Küba'da yemeğe gitmek diye bir dert de yok; çünkü doğru düzgün yemek yok. Lokantalarda mönüler tavuk, domuz eti, koyun eti ve deniz mahsullerinden oluşuyor. Hiçbirinde lezzet yok.

Tavuk ithal, balık ithal, yumurta ithal. "Ada ülkesinde balık niye ithal?" sorusununsa yanıtı var. Adada halkın balıkçılık yapmasına izin verilmiyor. Tekneleri olmaları halinde Amerika'ya kaçmalarından korkuluyor. Kıyı balıkçılığı dışında balıkçılık olmayınca adada balık da olmuyor.