Aşurenin bin bir çeşidi var. Her ailenin ağız tadına göre farklılık gösteren tarifler şehirden şehire de değişir. Ayrıca, ülkemizin zengin sofrasını borçlu olduğu etniknzenginliğin en güzel örneklerinden birini aşure oluşturur.

Aşure tenceresi mutfağa sığmadığı gibi yazısı da sayfalara sığmadı. İçinde sadece nohut, fıstık, buğday, nar değil bir anlamda sosyolojik, antropolojik ve dini malzemeler de barındıran bu tatlı, pek çok yazıya konu olabilir. Aşure tüm mutfaklarda pişsin isterim. Dini takvime göre yılın birinci ayı olan Muharrem, iyiliklerle, barış ve bereket dualarıyla başlasın, devam eden aylar da öyle gitsin inşallah...

Aşurenin bin bir çeşidi var. Her ailenin ağız tadına göre değişiklik gösteren tarifler şehirden şehire de değişir. Ayrıca, ülkemizin zengin sofrasını borçlu olduğu etnik zenginliğin en güzel örneklerinden birini aşure oluşturur. Geçen haftaki aşure tarifinin bir benzerini ‘’Büyükada Yemekleri’’ isimli kitabımda da vermiştim. Denediniz mi bilmem ama bu tarif kendini en küçüğünden büyüğüne Büyükadalı hisseden bir ailenin sevdiği tadı yansıtıyordu. Ayrıca dostlarımdan öğrendiklerime bakınca Gaziantep yöresinde aşureye börülce eklendiğini görüyorum. Kayseri’nin düğün aşuresi ismini alan tarifte un ve süt kullanılıyor; bembeyaz bir aşure. Belki de bu nedenle düğünlere yakıştırılmış...

Nar tanesi düşürmeyen cennetlik

Aşure yaratıcılığınızı kullanabileceğiniz bir tatlı. İçine portakal veya limon kabuğu rendesi, küçük elma parçacıkları ekleyerek farklı bir aroma elde edebilirsiniz. Tarçınla da lezzetlendirebilirsiniz. Bizim evin nedense yasaklısı olsa bile en son gül suyu ekleyip bir taşım kaynatabilirsiniz. Renginin dönmesinden rahatsız olmazsanız kestane de ilave edebilirsiniz. Nar zamanıysa, narla süslemeyi unutmayın, kattığı lezzet bir yana sembolik olarak aşureye ondan daha çok yakışan ne olabilir! Hatta ayıklarken yere nar tanesi düşürmemeyi başaranlar cennetlik olur derler...

Bu hafta farklı aşure tarifleri vermek için arkadaşlarımı aradım. İlk telefonum Büyükada’dan komşum Tülin Penso’ya oldu. Aşure ayında aşure yapmak Yahudiliğin bir kuralı değil. Ancak Yahudiler yaşadıkları topraklara kısa sürede uyum sağlıyor ve bu ülkelerin örf ve âdetlerini kendi gelenekleriyle harmanlıyorlar. Bu nedenle Yahudi dinine mensup birçok ailede aşure ayında mis gibi aşureler pişiyor. Aslında aşureyi, ağaç bayramı olarak kutladıkları Tu Bişvat’Ta yapıyorlar.

Amaç yine aynı; Tanrı’ya şükretmek ve verdiği nimetleri fark etmek... Tülin tüm bunları anlattıktan sonra hamarat kayınvalidesi Güneş’ten öğrendiği aşure tarifini de paylaştı bizlerle; bu sayfada bir yerlerde...

Buğdaylar mı değişti gelinler mi?

Sonraki telefonum, ailemin can dostu Karin Minasyan’a oldu. Ondan da Ermenilerin “anuş abur” dedikleri tatlı çorba tarifini aldım. Ermenilerde aşure sadece yılbaşında, mutlaka her evde evin bereketi için pişiriliyor. Onlar bizim gibi kapı kapı dolaşarak dağıtmıyorlar ama paylaşmak için sofralar kuruyorlar. Bir de buğdayı gelin etmeyi hiç aksatmıyorlar. Nasıl mı? Buğdayın gelin yapılması artık neredeyse unutulmuş bir âdet. Buğday geceden sıcak suya yatırıldıktan sonra battaniyelerle kat kat sarılıyor, hatta gelen geçen de şalıyla, başörtüsüyle “gelinin kat kat süslenmesi”ne yardımcı oluyor. Sıcaklığı içinde kalan buğday da gelin gibi nazlı nazlı 5-6 saat sonra çatlıyor. Bu işi Karin hatırlattığında anneme “Neden biz buğdayı gelin yapmıyoruz’’ dedim; zira eskiden yaparmışız... Annem “Artık kaynatınca da buğday gayet güzel çatlıyor’’ dedi. Bilmem ki buğdaylar mı değişti, yoksa gelinler mi? Neyse, bakın bir tatlı bu ay ne çok mutlu sofraya, ne güzel ilişkilere ve birlikteliklere vesile olacak. Aşure bahane, güler yüzünüzle kuracağınız sofralarsa şahane!

Sütlü aşure tarifi...

Esmer aşure tarifi...

Necdet Dengizer'in aşure tarifi...

Koliva tarifi...